خلاصه کتاب:

از نگارنده آثار فراوانی منتشر گردیده كه در یك نگاه ابتدایی، بسیار متنوّع و گاه چه بسا دور از هم نیز به نظر می‌رسند. این تنوّع رویكرد گاه نویسنده را در معرض پرسش‌هایی از سوی دیگران نیز قرار داده و مشفقانی دعوت به تمركز تألیف و تحقیق در محورهای خاصّ نموده‌اند.

یكی از نكاتی كه درباره‌ی این تعدّد و تنوّع مكتوبات می‌توان گفت آن است كه، این موضوعات با وجود همه‌ی پراكندگی، در دو محور مجتمع و متمركزند:
یكی آن‌كه، همه و یا قریب به اتّفاق موضوعات، با رویكردی دینی به نگارش درآمده‌اند، زیرا مطالعات دینی صاحب قلم و دغدغه‌ی مذهبی او در این سامان، سبب شده تا نسبت به پرسش‌های تازه و اشكالات بدیع، بی‌تفاوت نماند.
از همین‌جا به دوّمین نكته‌ی مشترك همه و یا اغلب آثار این نویسنده می‌رسیم، كه این نوشته‌ها «مسأله‌محور»اند. نگارنده به تبع مسایلی كه خصوصاً برای نسل جوان ایجاد می‌شده و یا از سوی روشنفكران مطرح می‌شدند، دست به قلم برده و در پاسخگویی به مسایل و شبهات، تولیداتی را خلق نموده است.

اثر حاضر نیز بدون نگرش تخریبی، در یك گفتمان علمی به گفت‌وگو با برداشت‌های مختلف از مسأله‌ی هرمنوتیك و تعامل آن با دین می‌پردازد. گرچه دامنه‌ی بحث هرمنوتیك به مباحث دینی محدود و منحصر نمی‌گردد، ولی با توجّه به نكات یادشده، در یك نگاه مسأله‌محور، بحث هرمنوتیك و نسبت آن با دین و خصوصاً اسلام، مورد اهتمام جدّی این اثر بوده است.

در ایران امروز پیرامون علم هرمنوتیك، هنوز پرسش‌های اساسی این شیوه‌ی نگاه به درستی مطرح نشده است و از این رو نیاز به تأمّل عمیق‌تر و وسیع‌تر در موضوع بوده و لازم است ادبیّات مناسب‌تر و موسّع‌تری در موضوع تولید گردد.

اوّلین نوشتار مكتوب حاضر، مقاله‌ی «هرمنوتیك و نسبت آن با دین»، از این امتیاز مهمّ برخوردار است كه خواننده را با رهیافت‌های عمده در موضوع آشنا نموده و معبری برای تأمّل در نسبت هرمنوتیك و دین می‌گشاید. این مقاله پیش از این در مجموعه مقالات پانزدهمین كنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی (خرداد ۱۳۸۱) از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی (ج ۲: ۱۳۸۲) به چاپ رسیده و انتشار یافته است.

نقد كتاب‌های سه‌گانه‌ی بعدی، هم سبب آشنایی خواننده با دیدگاه‌های مختلف در موضوع می‌گردد و هم با امتیازات و خصوصاً كاستی‌های آن برداشت‌ها آشنا می‌شویم. هر سه نقد این مجموعه قبلاً در روزنامه‌ی جوان به چاپ رسیده و منتشر شده‌اند:
نقد و نظری بر كتاب «هرمنوتیك، كتاب و سنّت» (اثر دكتر «محمّد مجتهدشبستری») (۱۳۸۳/۸/۶).
نقد و نظری بر كتاب «ساختار و هرمنوتیك» (اثر دكتر «بابك احمدی») (۱۳۸۱/۱۰/۱۸).
نقد و نظری بر كتاب «شمیم تأویل در آیات تنزیل» (اثر خانم «مریم زیبایی‌نژاد») (۱۳۸۴/۷/۲۱).

معرّفی كوتاه كتاب «شریعتی، هرمنوتیك رهایی و عرفان مدنی» (اثر دكتر «عبّاس منوچهری») كه قبلاً در مجلّه‌ی جهان كتاب (فروردین‌‌‌ماه ۱۳۸۴: ش ۱۹۲) به چاپ رسیده است، نیز پایان بخش كتاب حاضر خواهد بود.

در مجموع امید است كه این تأمّل كوتاه كه از نسبت دین و هرمنوتیك می‌پرسد، گامی مثبت برای آشنایی با پیشینه‌ی بحث و ترسیم افقی هر چند محدود برای نگاه به آینده باشد. واضح است كه كتاب حاضر نیاز به نقد عمیق ناقدان و اظهارنظر عالمانه‌ی مشفقان دارد و هر گونه اظهارنظری سبب عمق و غنای در بحث گردیده و مورد امتنان نویسنده خواهد بود.